dinsdag 15 februari 2022

Munnikenland is de naam van het uiterst westelijke deel van de Bommelerwaard. Het is gelegen ten westen van Poederoijen en Brakel en feitelijk een landtong tussen de hier samenvloeiende Waal en de Afgedamde Maas. Het gebied maakt deel uit van de gemeente Zaltbommel.
Omstreeks 1200 bestond deze landtong uit een aantal eilanden die gescheiden werden door kreken. Men sprak over deze streek als Rodichem of Rodenchem. Dit betekent: Ruwe waard. Deze benaming wijst op het bestaan van een vroege nederzetting, waarvan nooit resten zijn aangetroffen. Van het Huis Rodichem zijn in 2004, bij de aanleg van een woonwijk in Brakel, echter wel resten aangetroffen.

Als je, met de fiets, vanaf de Waarddijk, Munnikenland in fietst kom je via de stoep op de Kaveling. Links van de Kaveling vind je de Boezem van Brakel. Een prachtig natuurgebied dat doorkruist wordt door de Nieuwe Dijk. Dit geeft het vermoeden dat deze dijk nog maar pas is aangelegd maar het tegendeel is waar. Deze dijk is aangelegd al in 1478, dus zo nieuw is die niet. Het fietspad was tot 2010 een mooi onverhard pad maar is daarna geasfalteerd wat de aanblik niet ten goed komt.

Zo lag het pad in de Kaveling erbij voordat het verhard werd

Zo zag het er uit na de verharding


En anno 2022

Aan weerskanten van het fietspad vind je bijzondere flora en fauna. In de bermen kom je allerlei bijzondere  planten tegen zoals de echte Koekoeksbloem en de Wilde Orchidee.  
Wilde Orchidee

Ook in het water dat zich aan beide kanten bevind ook verschillende waterplanten zoals Waterviolier
Waterviolier

Oranjetipje


**************************

De Nieuwe Dijk loopt ook dwars door de boezem. Zoals gezegd is die in 1478 aangelegd en loopt slingerend door de boezem. Werkelijk een prachtig stukje natuur. Als ik deze blog schrijf is de dijk afgesloten vanwege gevaar voor omvallende bomen. Staatsbosbeheer heeft beloofd om dit binnen afzienbare tijd op te ruimen maar de boel ligt al drie jaar er zo bij. Jammer want zo onthou je een heleboel mensen ervan om door dit uniek stukje natuur te wandelen.  



De Nieuwe dijk (aangelegd 1478)





Als je de dijk oploopt vind je aan je linkerhand de zogenaamde Batterij onder Brakel, ook wel het Fort. De batterij onder Brakel is een onderdeel van de Hollandse WaterlinieDit eenvoudige fort (1879 -1884) met een bomvrije kazerne moest vanuit zijn vooruitgeschoven positie voorkomen dat de achtergelegen, oudere vestingen Loevestein en Woudrichem onder vuur kwamen te liggen. In de verdwenen frontwal bevonden zich opstelplaatsen voor geschut (batterijen). Het fort verdedigde ook de Waal, de zuidelijke Waaldijk en de uiterwaarden aan deze kant van de rivier. Het forteiland (5 hectare)  was samen met het zuidelijk gelegen tweelingfort Batterij onder Poederoijen ook verantwoordelijk voor de verdediging van de inundatievelden in de Bommelerwaard; de polders tussen Maas en Waal die bij oorlogsdreiging onder water kwamen te staan.
In het kader hiervan vind je hier ook verschillende groepsschuilplaatsen (bunkers). Deze waren bedoeld als onderkomen bij beschietingen en bombardementen, als de loopgraven tussen de schuilplaatsen niet genoeg dekking boden. De bunkers werden gebouwd tussen 1915 en 1918. Er waren verschillende types. De schuilplaatsen werden gebouwd op delen van de de Nieuwe Hollandse Waterlinie die niet onder water gezet konden worden. 
Bij een fietstocht van mij door het Munnikenland ben ik wel eens overvallen door een enorme hagelbui. Ik heb toen geschuild in één van deze bunkers. 

De batterij onder Brakel (Het fort)


Groepsschuilplaats (bunker)





Binnenkant van de bunker



Links en rechts van de dijk komen we zg. Wielen tegen. Deze wielen, waterpartijen rond van vorm, zijn door de kracht van het water ontstaan, op de plek van de dijkdoorbraak. Het gat (het wiel) aan de binnenkant van de dijk werd zo diep uitgeschuurd door de kracht van het water dat op die plek geen nieuwe dijk kon worden gelegd. Sommige wielen zijn van oorsprong wel vijftien meter diep geweest.


Op deze foto is de Aalpot wiel nog net zichtbaar


****************


Vanaf het fort lopen we verder de Nieuwendijk op en net voorbij de Kleine wiel vinden we de Dwarskade. Dit is een pad dat nog net zichtbaar is en links de dijk af gaat. Het wordt helemaal overwoekerd door struikgewas. Het komt uit bij een sloot en als je die over bent dan kom je weer in de weilanden. Op deze foto van ca. 15 jaar terug is het naambord nog zichtbaar. Dat is nu al jaren verdwenen. Voor degenen die het niet weten lopen ongemerkt aan dit pad voorbij. Welopen weer verder in de richting van de van Heemstraweg. Links en recht passeren we diverse wielen. Allemaal gevormd bij dijkdoorbraken in een ver verleden, waarover ik hiervoor al schreef. 


Via de link hier hieronder ga je naar de fotopagina en kun je zien hoe het er daar uit ziet. (foto's zijn in 2015 genomen)
[Fotopagina] 1 FOTO'S NIEUWENDIJK


Voor 1970 kwam het water bij hoogwater tegen de Nieuwendijk te staan. Nu ligt er een hele hoge zg. Wakkere dijk dwars door het Munnikenland en licht zo'n beetje 200-300 meter verderop en parallel met de Nieuwendijk. Achter die dijk fungeert het Munnikenland als buffer bij hoog water. Deze Wakkere dijk is aangelegd in het kader van het project Ruimte voor de rivieren. Ik vond op internet nog een mooi krantenknipsel van de Nieuwendijk bij extreem hoog water in 1970. Toen stond het water een paar centimeter onder de kruin van de dijk. Over heel de dijk hadden ze Liboplaten geplaatst, zo was de dijk 40 cm. hoger. 
Daaronder enkele foto's van de Wakkere dijk.

Inspectie van de Nieuwendijk in 1970









[Fotopagina] 2 OUDE FOTO'S BRAKEL














Munnikenland is de naam van het uiterst westelijke deel van de Bommelerwaard. Het is gelegen ten westen van Poederoijen en Brakel en feitel...